Zanim nadejdzie jutro. Tom 3. Druga strona nocy

„Każdy tęskni, ale gdy wciąż czekasz na lepsze jutro, dzisiaj przecieka ci przez palce”. Z każdą kolejną powieścią Joanna Jax coraz bardziej zaskakuje. Od jej powieści nie można się oderwać, one nas zniewalają, chce się coraz więcej i się otrzymuje jeszcze więcej. Niesamowite, jak ta Pani potrafi nas zniewolić, a zarazem olśnić swoją twórczością. W trzecim tomie sagi Zanim nadejdzie jutro Druga strona nocy poznajemy dalsze losy bohaterów. Widzimy, jak starają się przetrwać w tych niewyobrażalnie trudnych warunkach, jak walczą z przeciwnościami losu. Zdobycie jedzenie, lekarstwa czy zapewnienie noclegu to nie lada wyczyn. Wymaga wielkiego wysiłku i trudu, konspiracyjnych i niebezpiecznych zachowań w ukryciu, aby nie podpaść wrogowi ludu. Autorka porusza bardzo trudne i egzystencjalne problemy ukazane na tle historii naszego kraju. Jaką trzeba mieć ogromną wolę życia, aby przetrwać tak okropne i poniżające warunki, często w obozach sowieckich, gdzie człowiek nic nie znaczy. Zabić kogoś nie stanowi żadnego problemu, wręcz przeciwnie, jeden problem mniej, mniej gęb do wyżywienia. Z każdej strony tej powieści bije prawda, straszna i przerażająca. Nam, żyjącym dzisiaj w czasach spokoju i dostępności jedzenia i mieszkania, bardzo trudno jest wyobrazić opisane historie. Nie dajemy wiary, że człowiek mógł tak traktować drugiego człowieka, upokarzać i niszczyć na każdym kroku. Zniewolić i pozbawić wszelkich złudzeń i marzeń, taki cel mieli sowieccy oprawcy. Będąc w rękach oprawców ludzie zbliżają się do siebie, nawet mimo wcześniej uprzedzeń, jednoczą się przeciwko wrogowi. A czy w takich warunkach było jeszcze miejsce na miłość i nadzieję? Oczywiście, człowiek pragnie kochać i być kochanym, również w sytuacjach kryzysowych. Pewne potrzeby nie zanikają niezależnie do sytuacji, w jakiej się znajdujemy. Nasi bohaterowie, pomimo ograniczonych swobód, też kochali, czekali na swoich bliskich, żyli nadzieją na lepsze jutro. Śmiem twierdzić, że właśnie ta nadzieja utrzymywała ich przy życiu, marzenia, że kiedyś, jak skończy się wojna, odnajdą swoich bliskich utwierdzała ich tylko w tym przekonaniu. „Tak, kiedyś porucznik powiedział mi, że najpiękniejsze w podróżach są powroty do domu. A mu nie mamy domu. Ale przyrzekam ci, że gdziekolwiek rzuci nas los, zbuduję ci dom, posadzę drzewo i ...” Druga strona nocy poruszyła mnie dogłębnie, zafundowała podróż po smutnej historii rodaków – przesiedleńców. Na każdym kroku ocierałam się o cierpienie, smutek, rozgoryczenia, ból i smutek. Nie jedną łezkę uroniłam, szczególnie zakończenie wzruszyło mnie niezmiernie. Czy takiego się podziewałam? Niestety nie. Ale niedopowiedziane zakończenie pozwala dać upust własnej wyobraźni i samemu ją zakończyć, według własnego uznania. „Wiedziała, jak śmieszne są targi z Bogiem. On przecież mógł wszystko. I bywał naprawdę okrutny. Nie jeden raz wykłócała się z nim o zabrane życie, brak jedzenia, czyjąś chorobę. A on i tak jakby patrzył na nią z tego swojego nieba i uśmiechał się szyderczo. Potem postawił na jej drodze Grzegorza i chyba dopiero wówczas uznała, iż w swoim okrucieństwie również bywa miłosierny”. Uważam, że ten cały cykl powinien być obowiązkową lekturą w szkole średniej. Młodzież miałaby okazję poznać tę smutną historię i nauczyć się szacunku dla bohaterów tamtych wydarzeń. Ale otrzymałaby też prawdziwą i niezakłamaną lekcję życia, dowiedziałaby się, jak to jest obawiać się o najbliższych, czy warto kochać bezinteresownie, nauczyłaby się wartościować problemy. Polecam, prawdziwa perełka. Godna uwagi i zarwanych nocy. Napełnia emocjami, wyzwala żal i smutek, niemoc i złość, ale też pozwala czasami się uśmiechnąć. Uczy pokory wobec dzisiejszych problemów, szacunku dla drugiego człowieka, a przede wszystkim pozwala zauważyć drugą osobę. Czasem naprawdę warto wyciągnąć dłoń i pomóc potrzebującemu, to tak niewiele kosztuje, a tak wiele dobrego potrafi zdziałać. Ta książka na zawsze pozostaje w naszych sercach, nawet jak tego nie chcemy, pozostawia trwały ślad. Ją się przeżywa jeszcze bardzo długo po przeczytaniu, nie należy do lektur, które się zalicza i odkłada na półkę. Ona na zawsze będzie w nas.

Bohaterowie razem z bagażem okropnych doświadczeń i wspomnień w końcu mają nadzieję na wolność i powrót do domu. Nie wiedzą jednak, co przyjdzie przeżyć im jeszcze po drodze. Mimo tego, że łączy ich wspólna historia, to każde z nich przeżywa swoje osobiste tragedie. Złamane serca, utrata nadziei na lepsze jutro, poszukiwanie swojego szczęścia, ból po śmierci najbliższych. Czy dadzą radę zapomnieć o strasznych czasach i śmiało patrzeć w przyszłość? Tym razem nie chcę skupiać się na bohaterach, ponieważ robiłam to już w poprzednich recenzjach: Tom 1 i Tom 2. Chciałabym poświęcić kilka słów temu, w jaki sposób autorka ukazała obraz II Wojny Światowej oraz dlaczego ta książka jest dla mnie tak ważna. Ogromnie podziwiam Joannę Jax za to, jak wiele pracy włożyła w stworzenie tej trylogii. Trzeba mieć ogromną cierpliwość, chęci i wiedzę, żeby móc sklecić wszystkie ważne informacje w książkę, a na dodatek wpisać ją w opowieść o ludziach, którzy przeżywają to wszystko. Żyjąc sobie spokojnie w naszym kraju, nie potrafię wyobrazić sobie tego, co przeżywali ludzie w latach wojny. Teraz możemy już tylko o tym wszystkim czytać i wyciągać własne wnioski. Miałam o tym nie wspominać, ale jednak naskrobię kilka słów. Bohaterowie wykreowani przez autorkę to zbiorowisko różnych charakterów, ludzi o przeróżnych potrzebach i marzeniach. Jednak ci ludzie w obliczu tragedii potrafili połączyć się i stworzyć coś na wzór rodziny. Mimo braku więzów krwi żyli ze sobą, wspierali się i każdy stawał za każdym murem. To było chyba najpiękniejsze w tej historii i o tym muszę pisać. Uświadomiłam sobie, że przecież rodzina to nie musi być ktoś, kto ma identyczne DNA, jak ja. To może być dla mnie ktoś zupełnie obcy, ale mimo wszystko bliski mojemu sercu i ktoś, komu ufam bezgranicznie. Przyznaję się bez bicia, że piszę to i czuję łzy. Może i nie jest to dobrze napisana recenzja lub też opinia o książce. Jednak czuję, że muszę opowiedzieć o swoich uczuciach po skończeniu tej książki i pokazać kolejnym osobom, jakie emocje wzbudzają powieści pani Jax. Choć tematyka wojenna może wydawać się komuś nudna, to uważam, że każdy powinien, chociaż znać podstawy i tego, jak wyglądało to wtedy. Owszem, nie każda książka powie nam stuprocentową prawdę, ale pamiętajmy, że w każdej jest cząstka ważnych i prawdziwych informacji. Dla mnie trylogia Zanim nadejdzie jutro to pozycje, które będę polecać każdemu, bez względu na to, co czyta. Autorka wprowadza czytelnika w ten cały wojenny klimat i wzbudza ogromne emocje, od złości do ogromnej radości. Według mnie Druga strona nocy to najlepsza i najbardziej poruszająca część z całej serii. Mogę nawet pokusić się o stwierdzenie, że dla mnie jest to drugi Słowik, a mówiłam wiele razy, że kocham tę powieść autorstwa Kirstin Hannah. Jeżeli jeszcze nie mieliście okazji poznać twórczości Joanny Jax, to nadróbcie to. Ja sama bardzo chciałabym poznać pozostałe powieści tej autorki i mam nadzieję, że będę mogła to zrobić niedługo. Ta książka to istny wyciskacz łez i chyba jeszcze nie wzruszyłam się aż tak podczas lektury zakończenia jakiejś serii. Pokochałam tę historię oraz tych bohaterów całym sercem i szczerze mówiąc, będzie mi brakować świadomości, iż czeka na mnie kolejna książka opowiadająca ich losy.